Granica do zobaczenia w Warszawie. W obiektywie Agnieszki Sadowskiej
🟩 Wystawa fotografii pt. Ujawnienie/Exposure podróżuje po Polsce i w czwartek, 7 sierpnia, zawita do stolicy. Jest ważnym świadectwem kryzysu humanitarnego, wciąż rozgrywającego się na polsko-białoruskiej granicy. Komu nie starczyło sił lub możliwości, by naocznie przekonać się o cierpieniu ludzi kryjących się w podlaskich lasach, ma szansę zmierzyć się z tym tematem za pośrednictwem pełnych emocji zdjęć Agnieszki Sadowskiej. I wciąż jeszcze może włączyć się w sieć pomocy humanitarnej lub rzetelnego informowania o kryzysie.
Wernisaż wystawy zaplanowany jest na godz. 19:30 w Starej Galerii ZPAF na Placu Zamkowym 8 w Warszawie. Wydarzenie organizuje Związek Polskich Artystów Fotografików i Galeria im. Sleńdzińskich w Białymstoku.
Agnieszka serdecznie zaprasza na spotkanie wszystkich znajomych i przyjaciół ze stolicy, ale i wszystkie osoby, zainteresowane fotografią oraz te, którym leżą na sercu prawa człowieka. Na wystawie znalazła się część zdjęć z jej ogromnego archiwum, powstałego w latach 2021–2024. M.in. portret Julie, uchodźczyni z Rwandy, uznany za Zdjęcie Roku w konkursie Stowarzyszenia Fotoreporterów i nagrodzony w konkursie Grand Press Photo 2023.
Fotograficzne świadectwo czasów
Agnieszka, doświadczona fotoreporterka związana białostockim oddziałem Gazety Wyborczej, kryzysowi humanitarnemu na granicy polsko-białoruskiej poświęciła kilka lat życia – nie tylko zawodowego. Rzetelnie dokumentowała tzw. ujawnienia, czyli sytuacje, gdy ratownicy humanitarni, docierając do potrzebujących pomocy migrantów i uchodźców, którzy przekroczyli granicę od strony białoruskiej, wzywają strażników granicznych (bądź to ze względu na wymagający poważnej interwencji medycznej stan zdrowia ludzi, bądź – ich chęć ubiegania się o ochronę międzynarodową w Polsce).
Agnieszka zawsze, wchodząc do lasu, miała przygotowane jedzenie, wodę czy suche ubrania dla tych, którzy potrzebowali pomocy. Zawsze jej nadrzędnym celem było dobro i bezpieczeństwo ludzi w drodze i nigdy nie zapominała o etycznej stronie swojego zawodu.
Zapis historycznych wydarzeń na pograniczu, przefiltrowany przez wyjątkową wrażliwość fotoreporterki, jest bezcennym świadectwem czasów, w których przyszło nam żyć.
Las inny niż się wydaje
Nie zdradzając zbyt wiele z zamysłu artystycznego kuratorki wystawy Joanny Kinowskiej – by nie popsuć widzom suspensu – zasygnalizujemy tylko, że na wystawie zobaczycie las inny niż na pozór się wydaje. Las pełen podskórnego, ukrytego, zaskakującego życia.
Zapraszając na wernisaż i samą wystawę, Agnieszka Sadowska przyznaje:
– Las jest dla mnie szczególnie ważny, ponieważ był zawsze miejscem odpoczynku i relaksu. Ale przestał być takim miejscem od momentu, kiedy wiele osób różnych narodowości, o różnym kolorze skóry zaczęło pojawiać się w naszych lasach, migrując w stronę Zachodu, szukając szczęścia, lepszego życia, pracy, poprawienia warunków swojej rodziny.
Okazało się, że las może kryć lęk i cierpienie. Zawieszoną na gałęzi kroplówkę, porzucone w pośpiechu folie NRC. Z wyjazdu do lasu pozostają pod powiekami – i na kadrach Agnieszki – obrazy opatrywanych przez ratowników pomarszczonych stóp okopowych – obrażeń wprost z I wojny światowej.
– Nie jest to w żadnej mierze deklaracja polityczna, w to się nie mieszam – mówi o swojej pracy reporterskiej na pograniczu Agnieszka Sadowska. – Chciałabym jedynie pokazać, jak to widziałam, jak to czułam i co we mnie zostało.
Fotoreporterzy są oczami opinii publicznej
Organizatorzy wystawy Ujawnienie/Exposure tak zapowiadają wydarzenie, które tym razem dotrze do stolicy:
Od sierpnia 2021 trwa kryzys migracyjny na granicy polsko-białoruskiej. Cała Polska słyszała o Usnarzu Górnym, o stanie wyjątkowym, powstaniu muru, o działaniach Straży Granicznej. Wszyscy poznaliśmy znaczenie słowa „pushback”. Wiele organizacji niesie pomoc humanitarną, czy to zapewniając wsparcie medyczne, tłumaczeniowe, czy dowożąc jedzenie pod „pinezkę”.
Ujawnienie to element procedury, który ma zapobiec wypchnięciu migranta/migrantki za granicę. Odbywa się w obecności reprezentanta prawnego, świadków i mediów, czyli dziennikarzy.
Pojęcie ujawnienia jest też obecne w rozważaniach teoretycznych na temat fotografii od początków jej istnienia. Obraz jest wywoływany, ujawnia się podczas działań ciemniowych. Wreszcie to słowo pasuje idealnie do misji fotoreportażu, jego sensu i celu. Zdjęcia poświadczają zdarzenia, mają moc momentalnego przekazania treści, ujawniają fakty. Fotoreporterzy nazywani są oczami opinii publicznej.
Agnieszka Sadowska jako fotoreporterka pracująca z białostockim oddziałem Gazety Wyborczej fotografuje ten kryzys od samego początku.
Agnieszka Sadowska: – Myślę, że bycie po właściwej stronie, to przede wszystkim rozumienie, że ci ludzie idą, są w drodze. Nie wiedzą jakiej i jak ona się skończy. Chciałabym widzieć każdą sytuację osobno. Słyszymy: „A czego oni tutaj?”, „Niech sobie wracają do siebie”. Wielu ludzi jest w tym lesie, a każda historia jest inna. To się dopiero odczuwa, kiedy się ich spotka, porozmawia, zobaczy jacy są. Usłyszy.
Informacje o twórcach
Agnieszka Sadowska jest polską fotografką i fotoreporterką. Dokumentuje wydarzenia społeczno-kulturalne w regionie podlaskim, związana z białostocką „Gazetą Wyborczą”. W 2002 jej zdjęcia pojawiły się w albumie „Fotografie Gazety Wyborczej”, zaś w 2021 zaprezentowano je na wystawie zbiorowej „Jedyne. Nieopowiedziane historie polskich fotografek” w Domu Spotkań z Historią, a sama Agnieszka została jedną z bohaterek książki o tym samym tytule autorstwa Moniki Szewczyk-Witek.
Jest autorką nagrodzonego w konkursie „Fotoreporter Roku 2022” zdjęcia uchodźczyni na granicy polsko-białoruskiej. Fotografie A. Sadowskiej dokumentujące kryzys na granicy zostały pokazane w parlamencie Europejskim w Brukseli pt. „Pushback jest nielegalny. Pomaganie jest legalne”. Laureatka Grand Press Photo Ogólnopolskiego Konkursu Fotografii Reporterskiej w 2023 r.
Joanna Kinowska: historyk sztuki specjalizująca się w fotografii. Niezależna kuratorka, fotoedytorka, autorka i fotografka. Pracuje w Służewskim Domu Kultury jako kierowniczka ds. edukacji kulturalnej. Bywa jurorką konkursów, recenzentką przeglądów portfolio. Prowadzi warsztaty dla profesjonalistów „Myślenie fotografią”. Założycielka bloga „Miejsce fotografii”.
Wernisaż wystawy: czwartek, 7 sierpnia 2025 r., godz. 19:30
Oprowadzanie kuratorskie: 9 sierpnia (sobota), godz. 16:00–17:00, prowadzenie: Joanna Kinowska
Miejsce: Stara Galeria ZPAF, Plac Zamkowy 8, Warszawa
Czas trwania: 7 sierpnia – 14 września 2025 r.
Organizator wystawy: Okręg Warszawski ZPAF
Współorganizator wystawy: Galeria im. Sleńdzińskich w Białymstoku
